Veel projecten vragen een zekere investering om uitgevoerd te kunnen worden. Het is niet vanzelfsprekend dat initiatiefnemers voldoende geld beschikbaar hebben om de investeringen te kunnen doen. Vooral maatschappijvernieuwende initiatieven zullen merken dat de bestaande banken meestal niet staan te springen om een lening aan dergelijke initiatieven te verstrekken. Zij willen zekerheden voor het geval de terugbetaling in de problemen komt en willen een hoge rente op leningen die zij als risicovol zien. Banken realiseren zich nog niet welke maatschappelijke rol ze eigenlijk te vervullen hebben en stellen vaak onrealistische eisen.
Gelukkig bestaan er altijd mensen die inzien dat de mensheid niet kan voortbestaan en zich niet kan ontwikkelen zonder dat er maatschappijvernieuwende initiatieven tot ontwikkeling komen. Daarom staan ze in beginsel positief tegenover een financiële vraag van dergelijke initiatieven. Het is echter belangrijk om zo’n financiële vraag goed te stellen en goed te onderbouwen, zodat mensen die dat willen daar ook een positieve reactie op kunnen geven.
Het opzetten van een leenkring is een werkmethode om dergelijke vraagstukken aan te kunnen pakken.
Mensen moeten een financiële vraag zien aankomen. Wanneer een vraag om geld geen verrassing is, kan er positief op worden gereageerd. Dit geldt vooral voor leengeld, omdat dat vaak om grotere bedragen gaat die voor langere termijn beschikbaar moeten zijn.
Daarom is het belangrijk om een beeld te schetsen van de situatie. Wat is er precies aan de hand? Welke vraagstukken spelen er en op welke manier wil het initiatief een oplossing bieden voor de beschreven problemen. Hierbij is het belangrijk om te laten zien waarom de gekozen weg het beste is, door ook aandacht te geven aan alternatieven die het gewenste resultaat niet kunnen brengen. Eén van die alternatieven kan bijvoorbeeld zijn dat doorgaan op de huidige manier eigenlijk juist geen oplossing kan zijn. Andere alternatieven kunnen te duur zijn, niet haalbaar zijn of te lang duren voordat het gerealiseerd kan zijn. Het gekozen alternatief moet zich dus positief aftekenen tussen andere mogelijkheden, die wel beschreven moeten worden om de gemaakte keuzes te kunnen onderbouwen.
Vervolgens is het belangrijk om te beschrijven welke mensen verantwoordelijkheid nemen voor de uitvoering van het initiatief. Leengeld wordt namelijk alleen gegeven op basis van vertrouwen, vertrouwen in de mensen, vertrouwen in de gekozen weg en vertrouwen in de realiseerbaarheid. Het is dus belangrijk om de kennis, ervaring en het enthousiasme te beschrijven van de mensen die verantwoordelijkheid nemen.
Deze mensen geven meteen een aanwijzing van hun betrouwbaarheid, door een plan van aanpak te communiceren. Daarmee laten ze zien dat ze weten waar ze het over hebben en dat naar hun inzichten deze aanpak een goed eindresultaat zal laten zien. In het plan van aanpak moeten de volgende zaken beschreven worden:
-
-
- Welk probleem wordt aangepakt
- Wat is het einddoel van het project
- Welke mensen gaan aan het werk
- Welke investeringen zijn noodzakelijk om te kunnen beginnen
- Welke kosten en baten zijn te verwachten als het project draait
- Is het project winstgevend of zijn verliezen te verwachten en waarom
- Een investeringsbegroting
- Een winst- en verliesbegroting
- Een liquiditeitsbegroting
-
Bovendien wordt uitgelegd hoe de huidige situatie er financieel uitziet en welke tekorten te verwachten zijn, met de vraag of deze mensen wellicht een lening zouden willen geven. Duidelijk moet zijn hoeveel leengeld er in totaal nodig is en hoeveel geld er jaarlijks beschikbaar komt voor rente en aflossing (rente moet uit de winst gefinancierd worden en aflossingen komen vrij uit de afschrijving van de investering).
Bovendien worden de uitleners op de hoogte gehouden van het wel en wee gedurende de realisatie van het initiatief. Initiatiefnemers en uitleners zijn met elkaar verbonden, zolang de leningen nog niet geheel zijn afgelost. Door maandelijks of jaarlijks een verslag te maken wat door de initiatiefnemers geschreven wordt, kan het vertrouwen blijven bestaan. In zo’n verslag moet iets komen te staan over de voortgang en over de belevenissen die worden meegemaakt en in hoeverre de oorspronkelijke verwachtingen ook worden waargemaakt, dus in hoeverre het project ook volgens plan verloopt. Uitleners wordt een contract in het vooruitzicht gesteld waarin de gemaakte afspraken worden beschreven.
Het is goed om uit te gaan van standaardbedragen, bijvoorbeeld eenheden van € 100,- of bijvoorbeeld € 1.000,- zodat de uitleners ook een idee krijgen over het aantal mensen dat positief moet reageren op deze vraag. Ook is het goed om een rentepercentage aan te bieden, of beter nog om een keuze te laten tussen verschillende rentepercentages per jaar.
Indien men positief op de vraag in wil gaan, moet duidelijk zijn hoe men kan reageren en welke gegevens nodig zijn om de gemaakte afspraken in een contract onder te brengen. Het gaat dan over naam, adres, de hoogte van het bedrag, gekozen rente, rekening-nummer en wanneer het geld beschikbaar kan zijn.
Ja, het kan eng voelen om zo’n stap naar bekenden te zetten en om leengeld te vragen. Toch zijn de ervaringen van mensen die de stap wel gezet hebben in het algemeen zeer positief. Er zijn oude contacten opgebloeid en nieuwe contacten ontstaan. In een aantal relaties is meer duidelijkheid gekomen. Wanneer mensen vrij ja of nee kunnen antwoorden op een vraag om steun, dan is het hun eigen verantwoordelijkheid om dat al of niet te doen. Een initiatiefnemer heeft meestal geen grote fouten gemaakt, wanneer hij of zij geen financiële middelen genoeg heeft om de noodzakelijke investeringen te doen. Ook is het normaal in het leven dat ouderen jongeren financieel ondersteunen, gezien hun biografische ontwikkeling. Het is ook niet gek wanneer financiële problemen moeten worden opgelost om een initiatief mogelijk te maken. In de toekomst zullen de huidige initiatiefnemers, die nu geholpen worden, andere initiatiefnemers van de toekomst weer kunnen helpen. Het gaat om een vraag en om een mogelijkheid, niet om een verplichting tot ondersteuning. Wanneer mensen het risico te groot vinden kunnen ze zelf het risico verkleinen door het bedrag te verkleinen en door de gevraagde rente te verlagen.
Wanneer je een vraag om leengeld stelt is het dus belangrijk om:
-
-
- Duidelijk te zijn in de vraag die je stelt.
- Duidelijk te maken waarom je die vraag juist aan een persoon stelt.
- Financiële duidelijkheid te verschaffen, door met cijfers te laten zien wat de bedoeling is en hoe de verwachtingen naar de toekomst zijn.
- Ook zichtbaar maken dat dit initiatief voor jou belangrijk is en voor de omgeving, dat je je maximaal inzet voor de realisatie en dat je probeert om zuinig te zijn, zodat het financiële benodigde bedrag zo klein mogelijk blijft.
- Vooral ook laten zien dat je door zuinig te zijn en zo mogelijk ook zelf te investeren zelf een deel van het vraagstuk oplost, zodat het gevraagde bedrag zo laag mogelijk blijft.
-
Wanneer je er als initiatiefnemer een beetje vrij in kunt blijven staan, is het heel interessant om te zien hoe mensen op jouw vraag reageren. Soms blijkt dat er nog onopgeloste zaken uit het verleden opgehelderd moeten worden voordat een potentiële lener tot een positief besluit kan komen. Soms blijken volslagen onbekenden veel positiever te reageren dan mensen waar je veel verwachtingen van hebt. Ook kan het heel interessant zijn om na te gaan wat mensen precies willen weten als voortgangsrapportage. Dat gaat meestal niet alleen over de resultaten maar ook over persoonlijke dingen.
Trek de stoute schoenen aan en probeer het. Wanneer 10 mensen € 500,- lenen is dat toch al weer een bedrag van € 5.000,- in totaal. Je hoeft het ook niet aan iedereen te vragen, maar wel aan de mensen waar je vertrouwen in hebt en vooral mensen die geïnteresseerd blijken te zijn en/of belang hebben bij het initiatief. Iedereen kan zelf naar eigen mogelijkheden beslissen of hij of zij wel of niet mee wil doen en voor hoeveel.
Deze werkmethode waarbij een leenkring ontstaat hoort bij deze tijd, waarin nieuwe gemeenschapsvorming belangrijk is. Er ontstaat een nieuwe gemeenschap van mensen rond een initiatief, dat een financiële vraag aan zijn omgeving heeft gesteld. Het doel wordt dan gemeenschappelijk en daarmee een kans op succes groter.
oktober 2023
J.J.C. Saal